Ze względu na wciąż rozwijające się systemy wentylacji mieszkań, usuwania spalin w garażach, oddymiania klatek i garaży musimy wyraźnie rozdzielić obowiązkowe czynności jakie mają być realizowane w budynkach przez osoby z odpowiednimi uprawnieniami.

Obowiązki wynikające z ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. 2023 poz. 682, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. c tej ustawy, właściciele i zarządcy obiektów budowlanych są zobowiązani do zapewnienia co najmniej raz w roku kontroli stanu technicznego:

„instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych)”

Oznacza to, że instalacje wentylacyjne – zarówno grawitacyjne, jak i mechaniczne – muszą być regularnie sprawdzane pod kątem ich drożności oraz bezpieczeństwa użytkowania. Ustawodawca nie uszczegóławia metody badania tych parametrów, a w interpretacji nr 66 z dnia 1.04.2025 r. Główny Urząd Nadzoru Budowlanego jasno określa, że kontrola ta nie dotyczy całej instalacji wentylacji wraz z urządzeniami , a jedynie do układu kanałów biegnących po dachu i w ścianach. Stanowisko to jest zgodne z oceną Krajowej Izby Kominiarskiej, co w praktyce oznacza kontrolę stanu technicznego i drożności komina wentylacyjnego.

Pomimo, że zakres opinii został w tym wypadku jasno ograniczony, nie zwalnia to Zarządcy budynku z spełnienia wymogów przywołanych w rozporządzeniu „ Warunki Techniczne jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie”.

W praktyce oznacza to, że osoba wykonująca pomiary skuteczności wentylacji nie jest zobowiązana do posiadania uprawnień wskazanych w pkt 62. Ustawy Prawo Budowlane, a jedynie osoba oceniająca stan techniczny instalacji musi posiadać takowe uprawnienia. Stanowisko to ma odzwierciedlenie w Ustawie Prawo Budowlane pkt 57, gdzie nawet na etapie oddawania budynków ustawodawca zobowiązuje jedynie osobę sporządzającą protokołu z prób i badań instalacji do posiadania uprawnień wskazanych w pkt 62 Ustawy Prawo Budowlane.

Sytuacja ta ma logiczne uzasadnienie. Ciężko wymagać, aby inżynierowie z uprawnieniami budowlanymi fizycznie wykonywali takie próby jak szczelność instalacji wodnej, c.o , pomiar przepływu powietrza czy uruchomienie kotła gazowego, kiedy ich kompetencje wskazują na umiejętność prawidłowej interpretacji danych zebranych przez instalatorów i serwisantów.

Obowiązki wynikające z ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. – Prawo Budowlane

Dlaczego to ważne?

Regularne kontrole instalacji wentylacyjnych mają kluczowe znaczenie dla:

• zapewnienia odpowiedniej jakości powietrza w pomieszczeniach – zgodnie z normami i wytycznymi przywołanymi w Rozporządzeniu Warunki Techniczne jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

• zapobiegania gromadzeniu się szkodliwych gazów (np. tlenku węgla),

• zmniejszenia ryzyka pożaru,

• spełnienia wymogów formalno-prawnych – ich brak może skutkować karami administracyjnymi lub problemami z ubezpieczeniem budynku.

Kto może wykonać przegląd?

Ocena techniczna instalacji wentylacji

Zgodnie z art. 62 Ustawy Prawo Budowlane kontrole polegające na ocenie stanu technicznego instalacji wentylacyjnych mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia budowlane. Dodatkowo w interpretacji nr 66 kontrola okresowa przewodów kominowych z dnia 1.04.2025 r. Główny Urząd Nadzoru Budowlanego informuje, że w przypadku wentylacji kontrola ta nie odnosi się do całej instalacji wentylacyjnej – razem z urządzeniami. Dotyczy przewodów kominowych wentylacyjnych, które stanowią część instalacji wentylacyjnej. Oznacza to układ przewodów biegnących w ścianach i pomieszczeniach, które służą do przepływu powietrza między środowiskiem na zewnątrz obiektu budowlanego, a środowiskiem wewnątrz tego obiektu.

Ustawodawca nie przewidział wymogu posiadania dodatkowych uprawnień dla osób wykonujących inne pomiary i badania instalacji takie jak badanie przepływu powietrza czy szczelności instalacji, ale wg. art. 57 Ustawy Prawo Budowlane możemy stwierdzić, że w przypadku interpretacji wyników takich badań osoba wydająca opinie również powinna posiadać uprawnienia wynikające z art. 62 Ustawy Prawo Budowlane. Badania te zgodnie z interpretacją GUNB nr 17 z dnia 13.02.2024 r. dotyczącą wpisów do CEEB są całkowicie oddzielone od badań wynikających z art. 62 Ustawy Prawo Budowlane.

Ocena techniczna instalacji i urządzeń przeciwpożarowych:

Przeglądy urządzeń służącym ochronie przeciwpożarowej w tym: klap przeciwpożarowych, instalacji oddymiania garaży, korytarzy i klatek schodowych oraz inne systemy zapobiegania zadymieniu czy systemy różnicowania ciśnień winny być wykonywane przez osobę posiadające minimum uprawnienia Inspektora Pożarowego. Wymóg ten wynika z zbiorczego czytania dokumentów Ustawa Prawo Budowlane art. 60a Książka obiektu budowlanego jest dokumentem przeznaczonym dokonywania wpisów w zakresie wskazanym w pkt 5 przeglądów technicznych, konserwacji oraz napraw urządzeń przeciwpożarowych, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, oraz imion i nazwisk osób, które dokonały tych czynności. W w/w ustawie w art. 4 czytamy w pkt 1 podpunkt 3

Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:

3) zapewnić przeglądy techniczne, konserwacje oraz naprawy urządzeń

przeciwpożarowych i gaśnic, w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne

funkcjonowanie;

,a pkt 2 i 2b wskazuje właściwe uprawnienia w tym zakresie:

2. Czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać osoby

posiadające odpowiednie kwalifikacje.

2b. Osoby niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których

mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8, wykonujące czynności wyłącznie w zakresie

wynikającym z ust. 1, powinny posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub

średnie branżowe i uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej lub

kwalifikacje do wykonywania zawodu technik pożarnictwa.

Jak często wykonywać przeglądy wynikające z Ustawy Prawo Budowlane i Ustawy o ochronie przeciwpożarowej ?

Przeglądy wentylacji wykonujemy co najmniej raz w roku i dwa razy w roku w budynkach wielkopowierzchniowych.

Przegląd wentylatorów zaleca się wykonywać co najmniej raz w roku, przed pomiarami skuteczności instalacji wentylacji, aby nie wykonywać tego badania na nie działających urządzeniach, ponieważ jest to marnowanie środków wspólnoty mieszkaniowej. Obligatoryjnie jako urządzenia elektryczne badanie należy wykonywać min. co 5 lat chyba, że warunki / środowisko pracy tych urządzeń ma bardziej restrykcyjne wymagania np. 1 x w roku.

Przeglądy urządzeń służących do ochrony przeciwpożarowej budynku wykonujemy zgodnie z zaleceniami producenta nie rzadziej niż raz w roku.